Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre ve inşaat Yüksek Mühendisi Cihangir Öztürk, "Sera Etkisi ve Dünyamızın Geleceği: Bugün Harekete Geçmezsek Yarın Çok Geç Olabilir!"
Dünyamız giderek ısınıyor, iklimler değişiyor ve bunun en büyük nedeni insan faaliyetlerinin yol açtığı sera etkisi. Peki, bu ne demek? Basitçe, atmosferde biriken bazı gazlar, Güneş’ten gelen ısıyı hapsederek Dünya’nın fazla ısınmasına neden oluyor. Bu durum, buzulların erimesinden aşırı hava olaylarına kadar pek çok soruna yol açıyor. Peki, bu krize nasıl geldik ve ne yapabiliriz?
Sanayileşmenin Bedeli: CO₂ Artışı
200 yıl önce başlayan sanayileşme, kömür, petrol ve doğal gaz kullanımını artırdı. Fabrikalar, enerji santralleri ve araçlar, atmosfere büyük miktarda karbondioksit (CO₂) salmaya başladı. Bugün atmosferdeki CO₂ seviyesi, son 800.000 yılın en yüksek seviyesinde!
Gökyüzündeki Görünmez Tehdit: Uçak Emisyonları
Uçaklar, yüksek irtifada uçarken sadece CO₂ değil, aynı zamanda su buharı ve nitrojen oksitler de salıyor. Bu emisyonlar, doğrudan atmosferin üst katmanlarına etki ederek sera etkisini artırıyor. Özellikle sık uçuşlar, iklim değişikliğini hızlandıran önemli bir faktör.
Ozon Tabakasına Zarar Veren Gazlar
Buzdolapları, klimalar ve spreylerde kullanılan CFC (kloroflorokarbon) ve HCFC gibi gazlar, hem sera etkisine hem de ozon tabakasının incelmesine neden oldu. 1980’lerde fark edilen bu sorun, Montreal Protokolü ile kısmen çözüldü, ancak halen bazı endüstrilerde bu gazlar kullanılıyor.
Ozon Tabakası Neden Önemli?
Ozon tabakası, Güneş’ten gelen zararlı UV ışınlarını filtreleyerek bizi cilt kanseri, katarakt gibi hastalıklardan koruyor. Ancak CFC’ler gibi gazlar, ozon moleküllerini parçalayarak bu kalkanı zayıflatıyor. Aynı zamanda bu gazlar, güçlü sera gazları olduğu için Dünya’nın daha fazla ısınmasına da yol açıyor.
20-50 Yıl Sonra Bizi Neler Bekliyor?
Eğer önlem almazsak:
Buzullar eriyecek, deniz seviyeleri yükselecek, kıyı kentleri sular altında kalacak.
Aşırı sıcaklar, kuraklık ve orman yangınları artacak.
Tarım alanları zarar görecek, gıda krizi baş gösterecek.
Tropikal hastalıklar yaygınlaşacak.
Kişisel Olarak Ne Yapabiliriz?
Enerji tasarrufu yapın (LED ampul, tasarruflu cihazlar).
Toplu taşıma ve bisiklet kullanın, gereksiz uçuşlardan kaçının.
Geri dönüşüme önem verin, plastik kullanımını azaltın.
Yerel ve organik ürünler tüketin.
Ülke Olarak Ne Yapmalıyız?
Yenilenebilir enerjiye (güneş, rüzgar) yatırım yapılmalı.
Sanayide temiz teknolojiler desteklenmeli.
Ormanlar korunmalı ve ağaçlandırma artırılmalı.
Çevre dostu ulaşım politikaları (elektrikli araçlar) teşvik edilmeli.
Tüm Dünya Ne Yapmalı?
Paris İklim Anlaşması gibi sözleşmelere uyulmalı.
Fosil yakıt kullanımı azaltılmalı.
Gelişmiş ülkeler, iklim krizine karşı mücadelede gelişmekte olan ülkelere destek olmalı.
Sonuç:
Dünyamız alarm veriyor! Bugün atacağımız her küçük adım, yarın büyük fark yaratacak. Unutmayalım, bu gezegen hepimizin ve onu korumak hepimizin sorumluluğu. Harekete geçmek için henüz geç değil!"
