Rize kent merkezi dahil 9 ilçe ve beldesi ile 26 köyün içme suyunun sağlandığı Andon İçme Suyu Tesisleri bünyesinde yapımı planlanan HES projesi iptal edildi. Bölgede HES’lere karşı mücadelenin simge ismi haline gelen Yurttaş Kazım (Kazım Delal) ve köylülerinin başvurusu üzerine iptal edilen proje, Rize Belediyesi tarafından herhangi bir izin alınmaksızın ihale edilmişti ve Valilik protokolü ile yapılmaya çalışılıyordu.
İhale var, “resmiyette ve hukuken” yok!
Rize Belediyesi, kent merkezi dahil 9 ilçe ve belde belediyesi ile 26 köyün, toplamda da 350 bine yakın bir nüfusun içme suyunun sağlandığı Andon İçme Suyu Tesisleri bünyesinde HES yapmak için ihale yaptı. İhaleyi, 20 yıllığına Smart HES şirketi aldı. Daha önce yine aynı bölgede Ambarlık Enerji tarafından yapımı planlanan Ambarlık HES projesini iptal ettiren Yurttaş Kazım ve köylüleri, böyle bir çalışma yapılamayacağını söyleyerek itiraz etti. Ancak, Cumhuriyet Savcılığı ile İdare Mahkemesine yaptıkları başvurular, bölgedeki çalışmalarla ilgili “resmi hiçbir başvuru, yazışma veya içme suyu tesisleri içerisinde HES yapılacağına dair herhangi resmi bir belge olmadığı, dolayısıyla resmiyette ve hukuken böyle bir çalışma olmadığı” gerekçesiyle reddedildi. Köylüler bu nedenle iki yıla yakın bir süre dava açamadı.
Takviye su adı altında HES
Çalışmaların, Rize Belediyesi tarafından, “Andon İçme Suyu Tesislerine takviye su alınacağı” iddiasıyla devam ettiğini, yazışmaların bu yönde yapıldığını ancak tesisler bünyesinde HES yapıldığını kanıtlamaya çalışan köylüler, Rize Valiliği’ne başvurdu ama başvuruları yanıtsız kaldı.
HES yapıldığını kanıtlamaya ve hukuki süreci işletmeye çalışan köylüler, proje çalışmasının yapıldığı alanda eylemler de yaptılar, jandarma tarafından gözaltına alındılar. Kazım Delal, kardeşi Nazım Delal ve Yusuf Esir hakkında üç ayrı dava açıldı. Belediyeye ait Andon içme suyu tesislerinin işletmecisi RizeSu Yap-İş şirketinde bekçi olarak çalışan Yusuf Esir, önce başka ilçelere ve işyerlerine sürüldü, ardından da işten atıldı.
Jandarma elindeki belgeden protokol bilgisi çıktı
Bu protestoların birinde jandarmanın elindeki belgelerden, Rize Valiliği’nin izni ile İl Özel İdare ve Belediye arasında bir protokol imzalandığının bilgisini alan köylüler, Rize İdare Mahkemesi’nde yeni bir dava daha açtı. Mahkeme, söz konusu protokolün, görünürde içme suyuna takviye amaçlı olduğunu ancak yapılan yazışma ve edinilen bilgi ve belgeler doğrultusunda tesis içerisinde HES yapımının planlandığının görüldüğü gerekçesiyle 7 Mayıs’ta protokolün yürütmesinin durdurulmasına hükmetti. Elektrik üretiminin planlandığı, buna karşın ÇED raporuyla ilgili bilgi-belge bulunmadığının belirtildiği davada, 14 Ağustos’ta yapılan duruşmanın ardından da dava konusu işlemlerin hukuka uyarlığı bulunmadığı belirtilerek iptaline oy birliği ile karar verildi.
“Ne öleceğiz, ne de mücadeleden döneceğiz”
Kazanımın ardından Kazım Delal, “Bıktık artık. Yeter. Çeksinler ellerini vadilerimizden, köylerimizden, sularımızdan. Derelerimizde su yok, verecek bir yudum suyumuz yok! Anlasınlar artık” sözleriyle tepkisini dile getirirken davacılardan Yusuf Esir ise, HES’lerle mücadeleden hiçbir koşulda vazgeçmeyeceklerini belirterek; “Bu HES nedir, nasıl bir şeydir ki, bizi işimizden aşımızdan, suyumuzdan, toprağımızdan ediyor. Devlet başka yerlerde, savaş hukuku yerine geçecek el koyma kararları alıyor. Köyümüzde, arazilerimiz kimseye sormadan izin alınmadan ortadan kaldırılıyor. Bunlar suyumuzu alıyor, hayatımızı istiyor bizden. Çıkıp da verecek miyiz? Çok bekleyecekler ama böyle bir şey olmayacak. Ne öleceğiz, ne de mücadeleden döneceğiz. Görecekler” dedi.
Sendika.Org