ÖZELLEŞTİRME GELİRLERİ…
Özelleştirme son yıllarda Türk ekonomisinin önemli bir gündem maddesi. 26 yılda 42 milyar 33 milyon 904 bin 15 dolar özelleştirme işlemi yapıldı.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı verilerinden yapılan derlemeye göre, 2010 yılında özelleştirme işlemi 3 milyar 85 milyon 479 bin 135 dolar olurken, 2011 yılında bugüne kadar 276 milyon 670 bin 293 dolar özelleştirme işlemi gerçekleştirildi.
Özelleştirmelerin yaklaşık yarısı blok satış yöntemiyle yapıldı. 1985-2011 yılı döneminde blok satış yöntemiyle 20 milyar 257 milyon 66 bin 639 dolar, tesis/varlık satışı yöntemiyle 12 milyar 706 milyon 340 bin 792 dolar, halka arz yoluyla 7 milyar 91 milyon 202 bin 610 dolar, İMKB'de satış yöntemiyle 1 milyar 261 milyon 53 bin 768 dolar, yarım kalmış tesislerin satışı ile 4 milyon 368 bin 792 dolar, bedelli devirler ile de 713 milyon 871 bin 414 dolarlık özelleştirme işlemi yapıldı.
Bir bölümü vadeli ve döviz cinsinden gerçekleştirilen hisse senedi ve varlık satış işlemlerinden 31 Aralık 2010 itibariyle 31 milyar dolar net giriş sağlandı. Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlardan elde edilen 4 milyar dolar temettü geliri ve 10 milyar dolarlık diğer kaynakla birlikte 1985-2010 dönemi toplam kaynakları 45 milyar dolar düzeyine ulaştı.
Aynı dönemde özelleştirme uygulamaları çerçevesinde 44 milyar dolar tutarında kullanım gerçekleştirildi. Özelleştirme uygulamalarına ilişkin kullanımların yüzde 98'i, kapsamdaki kuruluşlara sermaye iştiraki, kredi borçları ve personel ödemeleri, özelleştirme bonoları ve Hazine'ye aktarmaya ilişkin ödenen tutarlardan oluştu.
Söz konusu tutarın yüzde 26'sını kapsayan 11 milyar doları, kuruluşlara yapılan sermaye iştirakleri, verilen krediler, çalışanlara yönelik iş kaybı ve özelleştirme sonrası tazminatları ile emeklilik primi ödemeleri gibi kullanım kalemlerinden oluştu.
İkinci büyük kullanım kalemini ise 21 milyar dolar düzeyinde ve toplam yüzde 48'ini kapsayan Hazine'ye ve Hazine bünyesinde bulunan Kamu Ortaklığı Fonuna yapılan aktarmalardan oluştu. Yüzde 25'i de bono ve tahvil ödemeleri gibi tutarlardan oluştu. Kalan tutar da danışmanlık, reklam ve tanıtım gibi ihale masraflarından oluştu.
Satışı yapılmak üzere Halen özelleştirme kapsamı ve programında 25 kuruluş yer alıyor. Bu kuruluşların 12 tanesinde yüzde 50'nin üzerinde kamu payı bulunuyor. Özelleştirme kapsamında 415 taşınmaz, 52 tesis, 3 liman, 8 otoyol, 2 boğaz köprüsü ile şans oyunları lisans hakkı bulunuyor.