Mustafa Usta'dan Manifesto, İktidara ve Muhalefete Eleştiri
CHP’nin teknik konularda en bilgili, tek bilgili eski Belediye Meclis Üyesi İnşaat Müh. Mustafa Usta, bu dönem Esenler Belediye Meclis üyesi adayı olmadı ama belediye çalışmalarını yakinen takip ederek muhalefetine
Mustafa Usta: 5393 Sayılı Yerel Yönetimler Yasası gereği her yeni yönetim stratejik planını hazırlar ve meclis üyelerine açıklama yapar. Bu yasal bir zorunluluk olduğu için bütün belediyeler bu uygulamayı yapar ve hazırladıkları stratejik planları Belediye meclisine sunarlar. Eskiden 1580 Sayılı Yerel Yönetimler Yasası vardı. Orada böyle bir şart yoktu. İsteyen hazırlar, isteyen hazırlamazdı. Tevfik Göksu' da yeniden seçildiği için 5 yıllık stratejik planını hazırlayıp sunmak zorundaydı, sundu, bizde basından takip ettik ve daha önceki seçim kazanımlarında hazırladığı 5 yıllık planlardan pek bir farkı olmadığını gördük. Genel geçer laflarla, (kim gelirse gelsin Esenler’i ben geliştireceğim, ben kalkındıracağım der.) havasında bir sunum yaptı. Sayın Göksu. Ne diyor? “Bizim projelerimiz paydaş analizlerine göre ortaya çıkan sonuca baktığımızda Esenler Belediyesi’ne verdikleri ortak puan ortalaması 92,6 olmuş”. Bunu neye göre söyledi, elinde resmi bir veri var mı? Yok.
“GÖKSU’NUN KARŞISINDA CİDDİ BİR MUHALEFET YOK!” Sn. Göksu reklamı ve uçuk sayılar söylemeyi çok sever. Hep uçar. Karşısında ciddi bir muhalefet olmadığı için onun söylediği verileri analiz edecek, onun karşısında ona cevap verecek ciddi ve bilgi sahibi bir muhalefet olmadığı için bu veriler söylendiğiyle kalır.
Ne demiş başka Başkan Göksu? “Kurumsal, kentsel ve toplumsal gelişim altında kendi dijital altlığı Türkiye’de en iyi olabilecek belediyeyiz”. Bu genel geçer bir laf. Türksat ile böyle bir çalışma başlatmış. Güzel… Bizim zamanımızda protokol yapma yetkisi vermiştik, onu yapmış. Bu zaten yasa çerçevesinde bütün ilçe belediyelerine gönderilmiş bir yazıydı. Bizim meclisimize de geldi, biz de yetkiyi verdik. İletişim alt yapısını kurmak. Bu zaten olağanüstü durumlarda yerel yönetimlerin Türksat altyapısından azami derecede faydalanmayı gerektirmesi gereken bir projeydi. Depremde kilitleniyor bütün iletişim ağları. Bunun kilitlenmemesi için altyapı çalışması yapılması gerekiyordu. Göksu, “özel bir çalışma başlattık” demiş. Eee çalışma başlattın da 26 Eylül’de yaşadığımız depremde bütün iletişim ağları çöktü. Sadece WhatsApp ile iletişim sağlandı. Muhalefet meclis üyeleri bununla ilgili tek laf etmemiş… “ALTYAPI İÇİN KENDİLERİNE OY BİRLİĞİ İLE YETKİ VERMİŞTİK”
Mustafa Usta: Sen eğer ilçendeki nüfusuna göre altyapıyı hazırlarsan, vericiyi ona göre güçlendirirsen Esenler genelinde böyle bir sıkıntı yaşamazsın. Lokal bazda yaşamazsın. Türkiye’nin her tarafında Türksat hizmeti vermeye çalışıyor. Ama bir de alacak altyapının olması lazım. Biz o altyapıyı burada kursun diye böyle bir protokol izni vermiştik. Ama o altyapı hala hazır değil ki iletişim ağı çöktü. Şimdi bütün iletişim firmaları aralarında bir anlaşma yaptılar geçenlerde protokolü yayınladılar. Deprem anında tek bir hattan iletişim sağlayalım, hepimiz birlikte iletişim sağlayalım dediler. Bütün telefon firmaları aynı hat üzerinden çalışsın iletişim kopukluğunu minimuma indirelim dediler.
“GÖKSU ARSA SATARAK BÜTÇE YAPIYOR – ESENLER’İN BORCU HER YIL ARTIYOR”
Mustafa Usta: Kentsel dönüşüme geçmeden önce belediyemizin bütçesinin 330 milyondan 410 milyona çıktığını söylemeliyim. Geçen seneki bütçenin 108.5 milyonu (yaklaşık %33’ü) arsa satışından elde edilecek gelir diye gösterilmişti. Bu arsa satışı da Oruçreis Mahallesi’ndeki 544 parselin kar payı paylaşımıyla müteahhit firmanın yapıp satacağı yapılardan elde edeceği gelirdi. O da olmadı. İnşaat sektöründe yaşanan sıkıntılardan dolayı müteahhit battı. Şu anda o 544 parseli yapan müteahhit de battı, konkordato ilan etti. Daha o bütçeyi tamamlayamamışsın 410 milyon TL’lik bütçeyi ne ile sonuçlandıracaksın? % 50’sini dahi sonuçlandıramaz, ben inanmıyorum. Esenler’in geliri yok. Bir deprem gerçeği var önümüzde. İstanbul depremini bekliyoruz.
“YAPILARIMIZIN YÜZDE 80 RİSKLİ, BİNALARIN % 80 İ DEPREME DAYANIKSIZ ”
Kentsel dönüşüme gelince… ‘16.500 riskli konutun transfer edileceği bol yeşil alanlı, yatay mimariyle yapılacak Türkiye’nin ilk akıllı ve güvenli şehri vs.’ söyleniyor. Esenler yaklaşık 26.000 bina bulunuyor. Bu da 125.000 bağımsız bölümden oluşan bir yapı stoğu. Esenler’deki bu yapı stoğunun % 80 i depreme dayanıksız yapılardan oluşuyor. Bununla alakalı hiçbir çalışma yok. Tek çalışma 8.5 milyon metrekarelik askeri alanın rezerv konut alanı olarak bize devredilmesiyle alakalı çalışma. Burası Esenler Belediyesi’ne devredildi. Fakat buraya daha bir plan çalışması yapılmadı. Bizim binlik planlarımız 2013 yılında onaylandı. 2002 yılında 1/5000 Nazım İmar planlarımız yapılmıştı. Yaklaşık 11 sene sonra 1/1000 Uygulama İmar planlarımız onaylandı. Yasa gereği 12 ayda binlik imar uygulama planlarının yapılması gerekiyor. Eğer yetiştiremezseniz 6 aylık ek süre alırsınız. Bu ek süre içiresinde de yetiştiremezseniz suç işlemiş olursunuz.
Engel değil, onlar binlik uygulama planlarını yapamazlardı. Çünkü yasaya göre kişi başına 7 metrekare donatı alanı koymaları gerekiyordu imar planına. Bu donatı alanlarıyla Esenler’in maksimum nüfusu 360.000 olacaktı. Ama mevcutta 480.000 nüfusumuz var. 480.000 nüfusu 360.000 nüfuslu plana nasıl yerleştireceksin? Yerleştiremediğin için bu planlarınız yasa dışı olacaktı, yasaya aykırı bir plan olacaktı. Nitekim yapılan binlik uygulama planı da yasaya aykırıydı.
“HİÇ OLMAZSA BİR PLANIMIZ OLSUN DİYE DAVA AÇMADIK “
Ancak biz dava açmadık. Hiç olmazsa bir planımız olsun diye dava açmadık. Bu planla şu anda Esenler'de yapılaşma sürüyor. Askeri alan rezerv konut alanı olarak bize devredildiğinde biz dedik ki, Esenler içinden acil yıkılması gereken binalar tespit edilmeli. Donatı alanlarında imar planı yapılırken mevcut donatıya bakılmaz. Yasa gereği 7 ile 15 metrekare arası donatı alanı koymanız gerekiyorsa o imar planı içerisinde mevcut yapılaşmaya bakmadan donatı alanlarını yerleştirirsiniz. Belediye hizmet alanıydı, park alanıydı vs. alanları yerleştirirsiniz. Bu yerleştirilen alanların kamulaştırılması lazım. Buraların kamulaştırma maliyeti yaklaşık 2.5 - 3 milyon dolar. Esenler’in böyle bir parası olmadığı için kamulaştırmayı bize yapabilecek bir alt yapı, bir rezerv kaynak gerekiyordu. Bu kaynağı da nerede bulduk? Askeri alanda. 8.5 milyon metrekare.
“ASKERİ ALAN İÇİN CHP GRUBU OLARAK BİZ DE DESTEK VERDİK”
Bu askeri alanların bize verilmesi bedava sermayedir. Bu bizim de desteklediğimiz bir olaydı. Nitekim o protokol yapıldıktan sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Büyükşehir Belediyesi ve Esenler Belediyesi’nin beraber yapacağı bir planla, üçlü protokolle bu yer bize verildikten sonra biz dedik ki; donatı alanlarının yapılaşmanın olduğu bölgelerdeki insanlarla anlaşalım. Oradaki insanları yeni yapılaşacak bölgeye taşıyalım. Bu mantıklı bir çözümdü, CHP grubu olarak biz de destekledik, oy birliğiyle geçti. Ama yapılaşmanın olması için önce imar planı olması lazım askeri alanın. İmar planı yok. Bu imar plan çalışmasıyla alakalı yine protokol yapma yetkisini Tevfik Göksu’ya verdik. Dedi ki, “Biz Kiptaş vasıtasıyla buradaki konutları yapacağız”. Önce bu yetkiyi seçimden önce verdik. İBB’yi CHP alınca KİPTAŞ ile yapmaktan vazgeçti. “Ben TOKİ ile yapacağım” dedi. Bütüncül planlar yapılması gerekiyordu, parçalı planlar yapıldı. Bunları da 6306 sayılı yasayla bizim itirazımıza rağmen Bayındırlık İl İmar Müdürlüğü’nden geçirdi. Böylece 15 Temmuz Millet Bahçesi’nin olduğu kısma parçacıl bir imar planı onaylandı.
“GÖKSU SÖZ VERMİŞTİ, NÜFUS YOĞUNLUĞU ARTMAYACAK DİYE”
Onaylanan bu imar planıyla orada şu anda başlayan 9.500 konutluk inşaatın protokolünü yaptı. 5.000 konut TOKİ’ye, 4.500 konut da bize kalacak. İyi ama Tevfik Göksu’yla rezerv konut alanının alınmasıyla ilgili çalışmalar başladığında konuşmamız Esenler nüfusunun 500 binin üzerine çıkmaması üzerineydi. Bu konuda mutabık kaldık. Her türlü desteği de vereceğiz size dedik. “Söz, nüfusu 500 binin üzerine çıkarmadan bu transferi gerçekleştireceğiz” dedi. Ama uygulamaya bakılınca böyle değil. Duyumlarımıza göre de yaklaşık 150 bin nüfus artışını sağlamayı planlıyorlarmış. “ESENLER’İN TAMAMINA 5 BİNLİK NAZIM PLANI YAPILMALI”
Mustafa Usta: Olması gereken; 2002 yılında yapılmış olan 5 binlik planlar askeri alan düşünülmeden yapılmış planlardı. Şimdi askeri alanla yani mücavir alan dışındaki yapılaşmamış alanla yapılaşmış alan hamur yapılarak Esenler’in tamamını ilgilendiren yeni bir 5 binlik nazım planın yapılması gerekiyor. Acilen Esenler’de imarların durdurulması gerekiyor. Bu plan yapıldıktan sonra yeni 1/1000’lik imar uygulama planları yapılacak. Uygulama planlarında konut yapılmış yerlere eklenmiş olan donatı alanlarının tespiti yapılacak. Yani Esenler’in doğru dürüst envanterinin çıkarılması gerekiyor. Bu envanterden sonra yeni plandaki donatı alanlarının sahipleriyle yeniden protokol imzalanacak. TOKİ’ye verdiği kat karşılığında konuta karşı konut iyi ama siz burada nüfusu arttırırsanız Esenler yaşanmaz bir yer haline gelir. Aynı buradaki mücavir alanı oraya taşımış olursunuz. Esenler Türkiye’deki en yoğun yapılaşmanın olduğu kent. Yoğunluk 1 deriz biz buna teknik manada. Aynı yoğun yapılaşmayı rezerv konut alanıyla verilen yerde de yaparsanız o zaman bunun kentsel dönüşümle ne alakası kalır. Bu mudur sizin kentsel dönüşüm anlayışınız? Biz teknik olarak bunun olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Ben İnşaat Mühendisleri Odası Bölge Sorumlusuyum. Mühendisler Odası olarak da görüşümüz böyle. Kentsel dönüşümü yeni rant alanları oluşturmadan yapmak lazım. “ASKERİ ALANA ESENLER’DEN 40 BİN KONUT TRANSFER EDİLMELİ”
Burada yaklaşık 15 milyar dolarlık bir yatırım olacak. Yaklaşık 200 bine yakın nüfus taşınacak oraya. Esenler ilçesinden 40 bin konut transfer edilecek. 10 bin konut da diğer ilçelerle bağlantı yollarının yapılmasıyla alakalı kamulaştırılacak alandan gelecek. Toplamda yaklaşık 50 bin konut gelecek. Çünkü askeri alanda 2.5 milyon metrekare şehir parkı olacak. İstanbul’un tamamına hizmet edecek bu şehir parkına ulaşım gerekiyor. O ulaşım yollarının da diğer ilçelerle bağlantısında 10 bin konutluk civarında da donatı alanı çıkacak. Bu donatı alanı da transfer edilecek yani onlara da konut verilecek. Oradan yollar genişleyecek, o yolların genişlemesinden bazı binalar yıkılacak. O bina sahiplerine de oradan yer verilecek. Böylece ne olacak? Yaklaşık 200 bin civarında bir nüfus yaşayacak orada.
“6306 SAYILI YASA FIRSATÇI ZİHNİYETLE ÇIKARTILMIŞ”
Mustafa Usta: Biz diyoruz ki; konuta konut olarak vermeyelim müteahhitlere. Yani 40 bin, 50 bin konut ne ile yapılacak? Bir o kadar da müteahhide vereceğiz ve 90 bin konut yapılacak. Bir zamanlar biliyorsunuz Davutoğlu Başbakan iken projeyi Dörtyol Meydanı’nda tanıtmış ve 90 bin konutu seslendirmişti. Ama bu yanlış. Siz burada iş yeri karşılığında konut yaptırarak müteahhide nüfusu arttırmadan da bunu çözebilirsiniz. Çünkü yaklaşık 200 bin nüfus yaşayacak orada. Bu nüfusun alışveriş merkezlerine ihtiyacı olmayacak mı? Dükkanları müteahhitlere verirsiniz konut size kalır. Bir AVM karşılığında 20 bin konut yapar. Çok zor şeyler değil. Böyle bakarsanız burada nüfusu arttırmadan dönüştürebilirsiniz, çağdaş bir kent haline getirebilirsiniz. Orayı çağdaş bir kent haline getirirken burayı da boşaltırsınız. Nüfus boşalır. Ne trafik problemimiz kalır, ne donatı, ne de yeşil alan problemimiz kalır. Bütün yeşil alanları oradaki alana koyarsanız buradaki insanlar çocuğunu Halkalı’daki parka mı götürecek?
3194 sayılı İmar Yasası’nda plan yapma şartları vardır. Bu kriterler içerisinde yaparsanız çağdaş bir kent oluşturursunuz. Ama siz fırsatçı zihniyetle çıkartılmış 6306 sayılı yasayı temel alarak Belediye Meclisi’ni, Büyükşehir Belediye Meclisi’ni devre dışı bırakarak imar planı yapıp Bayındırlık İl Müdürlüğü’nde askıya asıp insanlardan bunu kaçırarak plan yapmaya çalışırsanız şehirleşme yapmaya, kentsel dönüşüm yapmaya çalışırsanız çok şey çıkar. Ne oldu Havaalanı Mahallesi? “Kentsel dönüşüm projesi, herkes bizi örnek alıyor” dedi Tevfik bey. “DÖNÜŞÜM DEĞİL, RANSTSAL PAYLAŞIM YAPIYORLAR”
Mustafa Usta: 2012 yılı Aralık ayında kentsel dönüşüm paneli yaptık biz Esenler CHP olarak. Ben orada anlattım. Yaklaşık 1.90 yoğunluğu olan bir kente 8.6 yoğunluklu bir kent oluşturdun bu mu kentsel dönüşüm? Mal sahiplerine 45’şer 50’şer metrekare konserve kutusundan daireleri yaptın. Araya bir bariyer çektin (Bulvar olarak nitelendiriyor Sayın Tevfik Göksu). Müteahhitlere kalan kısımlara havuzlu rezidansları yaptın. O konut sahipleri o konutlarda ya kapıcı olur ya da temizlikçi. Bu şekilde yapılan kentsel dönüşüme kentsel dönüşüm mü denir? Ben bunun rantsal paylaşım olduğunu düşünüyorum. Aynı şekilde Havaalanı Mahallesi’nde yapılan sistemin bir daha gelişmişi askeri alanda yapılacak. 15 milyar dolarlık rant. Bir dönem de Katarlılardan alınan 4 milyar dolar karşılığında buradan konut verileceği söylentileri vardı. “PLAN YAPILDIKTAN SONRA ASKIYA ÇIKARTILIR”
Mustafa Usta: Şimdi duyuyorum ki Göksu diyormuş ki (biz planları yaptık, askeri alanın tamamının planını yaptık). İyi de bu planlar nerede? Hani askıya da asılmadı. Sizin odanızdaki plandan bizim haberimiz yok. Planda aleniyet şartı vardır 3194 sayılı yasada. Diyorum ya imar plan yapma şarları, kriterleri vardır. Plan yapılana kadar gizlilik esastır. Plan yapıldıktan sonra askıya çıkartılır ve vatandaşın itirazları değerlendirilir. İtiraz edecek insanlar partililer, vatandaş, o parsellerde hak sahibi olanlar, etkilenen kesimler, STK’lar. Bunların hepsinin bu planları eleştirmesi gerekiyor. Olumlu ya da olumsuz bu süreç tamamlandıktan sonra bu plan yürürlüğe girer. Plan bir bütün olmalı.
Peki bu konutlar, gerçekten kentsel dönüşüm için mi, yoksa bütçe açığını kapatmak veya sadece bahsettiğiniz gibi rant elde etmek için mi?
Mustafa Usta: Burada soru işaretleri hiç kapanmıyor. Hareket halinde sorular, bu soruların cevaplarının verilmesi gerekiyor. Ben yapılmışa bakarak yapılacakları gözlemlerim. Ne yaptı? 9.500 konutu kısmi olarak hemen imara açtı. TOKİ ile sözleşme yaptı verdi. 4.500 konut bize kalacak, 5.000 konut TOKİ’nin olacak. Bu sözleşmede TOKİ’nin konutlarının Esenler halkına satılacağıyla ilgili bir müeyyide koydun mu? Yok. TOKİ kime satacak bu konutları? Parayı kim verirse ona satacak. 5 bin konut yasa gereği konut başına 4 kişi diye hesaplanır ilave 20 bin nüfusu ekledik. Sana kalan 4.500 donatı alanlarının transferiyle ilgili vatandaşla sözleşme imzalayarak devrediyorsun ki ayrı tartışılması gerekiyor. VATANDAŞ NE ALACAĞINI BİLMİYOR
Kafadan 20 bin konut arttırdın geri kalan 4.500 konuta gelince sen bunları nasıl transfer yapacaksın? Protokol metni var mı önünde vatandaşa açık? Böyle bir metin yok. Diyor ki, (vatandaş müracaat etsin bize, yerimi belediyeye veriyorum, karşılığında oradan bana bir şey versin). Ne verecek? Basit bir arsanız varsa kat karşılığı verirken bile inşaatın kaç metrekare olacağı, kaç kat olacağı, müteahhidin ne kadar istediği, size hangi kalitede, kaç tane konut vereceği her şey nettir. Gider noterde anlaşırsınız ona göre sözleşmenizi yaparsınız, tapunuzu verirsiniz. Alacağınız da bellidir, vereceğiniz de. Ama Esenler Belediyesi uygulamasına bakarsak vatandaşa talep formu gönderiyor. Esenler Belediyesi’nin alçağı belli ama vatandaşın alacağı belli değil.
Aynı Havaalanı konutlarında da öyle oldu. Dedi ki (100 metrekare daireye 100 metrekare daire vereceğiz). Sonra iş değişti. 80 metrekare daire vereceğiz. Sonra dediler ki bu parasız da olmaz. Yaklaşık rakamlar söylüyorum, 30’ar milyon(Eski Parayla) daha ekstra para aldı ki o zaman 600 liraydı inşaatın metrekare maliyeti Bayındırlık birim fiyatlarıyla. Verdiği daireler 55’şer metrekare. 25 metrekare nerede? 25 metrekare otoparkınız dedi. 3+1 dairesi varken vatandaşın 1+1 dairesi oldu. Ne oldu vatandaş mağdur oldu. Otoparkları da şu anda kullanamıyorlar. Kat irtikafında da Yönetim Planında otoparkın kullanımı iş yerlerine verilmiş. Bu mudur kentsel dönüşüm? Vatandaşa söyledikleri kentsel dönüşüm bu. Ama rezidanslar var diğer tarafta. (Siz aidatlarını ödeyemezsiniz o yüzden size yapmadık havuzlu rezidans) dediler. Yaptığınız bu. Onun için yapacağınızın ne olduğunu tahmin edebiliyorum. Bana kötü yönde tahmin edecek şansı vermeyecek eylemlerde bulunacaksınız ki kötü düşünmeyeyim. Devletin bu rezerv alanı vermesi bir şans, bir çıkış yolu.Yoksa Esenler’deki bu donatı alanlarını kamulaştırıp orayı kullanıma açmanın maliyeti 2,5- 3 milyar dolar. Esenler’in böyle bir bütçesi yok. Askeri alanın verilmesi bir sermayedir Esenler için. Bunu kötü yönde kullanmamak gerekiyor. 500 bin nüfuslu, çok çocuklu, fakir işçi ailelerinden oluşan bir kent Esenler. Esenler’in sanayisi yok, Esenler’in insanı çevre ilçelerde çalışıyor. Esenler’de iş yeri yok. Esenler’de 10.000’e yakın iş yeri var. Bunların 9.800 tanesi kaçak, iskânsız. Bu iş yerlerinin sahipleri de Esenler’de oturmuyor. Çoğu çevre ilçelerde oturuyor. Bunların ekonomisini nasıl düzelteceksiniz. Bu insanlara (eski dairenizi alıyorum, yeni daire vereceğim) diyeceksiniz. Vatandaş öyle bekliyor
Bütün bu dediklerinizi belediye meclisinde dillendirebilecek, teknik altyapı ve bilgi donanımına sahip meclis üyeleri var mı?
Mustafa Usta: Şu anda meclisin yapısı, bilgi sahibi olmayan insanlardan oluşuyor. Siyasi partiler yasasının, seçim yasasının eksikliğinden kaynaklanıyor. Partide destekçilerin varsa bir yere geliyorsun. Ama bilgin var mı, yok mu hiç önemli değil. Esasen Siyasi Partiler Yasası’nda, Seçim Yasası’nda meclis üyelerinin belli bir niteliği olması gerekiyor. En azından şart koşulması gerekiyor. Her siyasi parti ilk üçe bir tane inşaat mühendisi, mimar, avukat ve mali müşavir gibi mesleklerden aday koyması gerekiyor.
.JPG)
